نقش الگوهای فضایی معماری اسلامی در افزایش حس تعلق به مکان در فضاهای عمومی

چکیده

این مقاله به بررسی نقش الگوهای فضایی معماری اسلامی در تقویت حس تعلق به مکان در فضاهای عمومی می‌پردازد. با توجه به نیاز روزافزون جوامع شهری به فضاهایی که بتوانند ضمن ایجاد آرامش و تعامل اجتماعی، حس تعلق و ارتباط عمیق با محیط را تقویت کنند، معماری اسلامی با اصولی مانند تقارن، توازن، استفاده از عناصر طبیعی و نورپردازی خاص، بستر مناسبی را برای تحقق این اهداف فراهم می‌سازد. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی و تحلیل نمونه‌های معماری اسلامی، ویژگی‌های منحصر به فرد این الگوها را شناسایی و تأثیر آن‌ها را بر تجربه کاربران در فضاهای عمومی مورد ارزیابی قرار داده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که الگوهای فضایی معماری اسلامی از طریق ایجاد تجربه‌های مثبت و معنادار، به شکل قابل توجهی بر حس تعلق کاربران تأثیرگذار هستند و می‌توانند به عنوان الگویی برای طراحی فضاهای عمومی کارآمد و رضایت‌بخش مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، چالش‌هایی نظیر نیاز به تطبیق الگوهای سنتی با نیازهای مدرن و استفاده از تکنولوژی‌های پایدار و سبز در بهبود و توسعه این فضاها مورد بحث قرار گرفته است. نتایج این پژوهش می‌تواند به عنوان مبنایی برای طراحان و معماران در طراحی فضاهای عمومی فرهنگی و اجتماعی قرار گیرد که با نیازهای روان‌شناختی و اجتماعی کاربران همخوانی دارند. در پایان، پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آینده در راستای تطبیق بیشتر الگوهای معماری اسلامی با شرایط مدرن و بررسی تأثیرات بلندمدت آن‌ها بر حس تعلق به مکان ارائه شده است.